| Periode/ sisteem | Epog/ serie | Tydsnede/ etage | M. jaar gelede |
|---|---|---|---|
| Karboon | Mississippium | Tournaisium | jonger |
| Devoon | Laat | Famennium | 372,2–358,9 |
| Frasnium | 382,7–372,2 | ||
| Middel | Givetium | 387,7–382,7 | |
| Eifelium | 393,3–387,7 | ||
| Vroeg | Emsium | 407,6–393,3 | |
| Pragium | 410,8–407,6 | ||
| Lochkovium | 419,2–410,8 | ||
| Siluur | Pridolium | geen gedef. | ouer |
| Die verdeling van die Devoon (IKS). |
Die Devoon is ’n geologiese periode van die Paleosoïese Era wat strek van die einde van die Siluur sowat 419,2 miljoen jaar gelede tot die begin van die Karboon sowat 358,9 miljoen jaar gelede. Dit is genoem na Devon, Engeland, waar rotse uit dié periode die eerste keer bestudeer is. Dit is ook ’n chronostratigrafiese sisteem van die Paleosoïese erateem.
In die Devoon het die lewe op land vir die eerste keer ’n noemenswaardige diversifikasie beleef. Vaatryke plante wat spore vrystel, het oor die droë land begin versprei en uitgebreide woude gevorm wat die kontinente bedek het. Teen die middel van die Devoon het verskeie groepe plante blare en wortels ontwikkel en teen die einde van die periode het die eerste saaddraende plante hul verskyning gemaak. Visse het ook in ’n groot mate gediversifiseer, in so ’n mate dat die Devoon dikwels die "era van die vis" genoem word.
Die voorouers van alle vierpotige gewerweldes het aangepas om op land te loop; hul sterk bors- en bekkenvinne het geleidelik in pote ontwikkel. In die oseane het primitiewe haaie toegeneem. Die eerste weekdiere met skulpe het verskyn. Die Laat-Devoon-uitwissing het die seelewe grootliks beïnvloed en verskeie spesies is heeltemal uitgewis.
Die paleogeografie is oorheers deur die superkontinent Gondwana in die suide, die kontinent Siberië in die noorde en die vroeë vorming van die klein kontinent Euramerika tussen-in.
Visse
Gedurende die Devoon het 'n groep visse, die Choanichityes, staande poele vars water bewoon. Hierdie visse het behalwe kiewe ook nog longe gehad om vir die periodieke gebrek aan suurstof in die water te vergoed. Hulle kon dus suurstof uit die lug kry deur na die opeervlak te kom.
Hierdie groep visse het aan die landwerweldiere oorsprong gegee, maar vier geslagte het bly voortbestaan. Die selekantide (Latimeria chalumnae) is seker die beroemdste lewende fossiel. Die eerste voorbeeld van hierdie vis is in 1938 naby die mond van die Chalumna-rivier by Oos-Londen gevang. Mev. M. Courtanay-Latimer van die Oos-Londense Museum, na wie die vis genoem is, het die beroemde viskundige prof. dr. J. L. B. Smith daarvan in kennis gestel. Prof. Smith het besef dat die vis ver van sy tuiste gevang is, en het van die seestrome afgelei dat sy eintlike tuiste die Mosambiekkanaal moet wees.
Bronne
- Hierdie artikel is gedeeltelik vertaal uit die Engelse Wikipedia
- KENNIS, 1980, ISBN 0798108231, volume 1, bl. 122
Verwysings
- [1] Fossil tracks record 'oldest land-walkers' - BBC News
Eksterne skakels
- The Devonian Times
- UC Berkeley-webtuiste oor die Devoon.
- Voorbeelde van Devoon-fossiele
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Devoon.
- Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Devoon.