Die Rooi Kruis is 'n wêreldwye hulpverleningsorganisasie waarvan die werking op sewe basisbeginsels gegrond is: mensliewendheid, neutraliteit, onpartydigheid, onafhanklikheid, vrywilligheid, eenheid en algemeenheid (ook universaliteit genoem). Hierdie beginsels vorm die grondslag vir alles wat die Rooi Kruis doen en word weerspieël in alle aksies van die vrywilligers van die Rooi Kruis.
Die Rooi Kruis is met ongeveer 97 miljoen vrywilligers in 186 lande die grootste humanitêre organisasie ter wêreld. Die gedagte aan 'n beweging soos die Rooi Kruis het op 24 Junie 1859 tydens die rumoer van die Slag van Solferino ontstaan. In hierdie slag het 400 000 soldate teenoor mekaar gestaan - Italianers, Sardiniërs en Franse aan die een kant, en Oostenrykers aan die ander kant.
Destyds was die Geneefse sakeman Henri Dunant op reis deur Italië, en hy het 'n verbysterde getuie geword van die lyding van die gewondes aan weerskante. Dunant het spontaan ingegryp. Hy het die lydendes vertroos, die gewondes verbind en ʼn laaste sluk water aan die sterwendes gegee. Bowenal het hy helpers uit die dorp Solferino gehaal, en aan hulle opdrag gegee om die gewonde vyand net soos hul eie gewondes te behandel. Die ongekunstelde Lombardiese vroue het hierdie boodskap van menslikheid begryp en geantwoord: “Siamo tutti fratelli" (Ons is almal broers).
Nadat hy in Genève teruggekeer het, het Dunant Un souvenir de Solférino ('n Herinnering aan Solferino) geskryf en dit aan alle Europese regerings gestuur. Hierdie boek het die beskaafde wêreld geskok en die mensdom tot nadenke aangespoor. Die meeste regerings het die betekenis van hierdie boodskap gesnap, en afgevaardigdes gestuur na 'n konferensie wat op 8 Augustus 1863 in Genève, Switserland, plaasgevind het.
Die konferensie is deur 26 afgevaardigdes uit 16 lande bygewoon. Reeds voor die sameroeping van die eerste Geneefse Konferensie het Dunant geesgenote gevind in vier Geneefse medeburgers: die regsgeleerde dr. Moynier, genl. Dufour en twee geneeshere, drr. Appia en Maunoir. Hulle het die “Komitee van Vyf" gestig, ʼn “komitee vir hulp aan gewondes" – die voorloper van die Internasionale Rooi Kruiskomitee.
Organisasie
Die Internasionale Rooikruisbeweging bestaan uit drie afdelings:
- Nasionale Rooi-Kruis- en Rooi-Halfmaanverenigings (slegs een per land)
- Internasionale Komitee van die Rooi Kruis (ICRC)
- Internasionale Federasie van Rooi-Kruis- en Rooi-Halfmaanverenigings (IFRC)
Binne elke land kan een nasionale Rooi-Kruis- of Rooi-Halfmaanvereniging gestig word. Hierdie vereniging vervul humanitêre take.
Embleme
Grondbeginsels
Die Rooi Kruis put sy krag uit die gelykenis van die barmhartige Samaritaan. Dit is liefde wat in die daad omgesit word oral waar die mensdom hulpeloos, swak, bedreig, beseer en gevange of verontreg is. Die Rooi Kruis se werk is gegrond op agting vir menswaardigheid, en berus op vyf grondbeginsels: dit moet neutraal en onpartydig, in die diepste sin van die woord mensliewend wees, en ook vrywillig en onafhanklik verrig word.
Waar een van hierdie grondbeginsels ontbreek, kan daar nie meer sprake wees van Rooi Kruis-werk in die ware sin van die woord nie. Dit is besonder belangrik dat krygsgewondes of gevangenes wat die wapen neerlê, nie meer as vyande beskou word nie; voorts, dat by die behandeling van gewondes en gevangenes geen onderskeid gemaak word op grond van nasionaliteit, godsdienstige oortuiging of ras nie. Die grondbeginsels is in 1866 vir die eerste maal toegepas in die Pruisies-Oostenrykse oorlog.
Voorbeelde
Tydens die Eerste Wêreldoorlog het die grootste adressentrale in die wêreld in Genève ontstaan, met 7 miljoen kaarte waarop die naam, rang en kamp van die krygsgevangenes aangedui was. Slegs op hierdie manier was dit moontlik om hul naasbestaandes te verwittig van hul verblyf, pakkies aan hulle te besorg, en hulle later met die tuiskeer by te staan. Gedurende die Eerste Wêreldoorlog het honderde Rooi Kruis-treine met swaar gewondes snags oor die grense gestoom om gevangenes uit te ruil. Treine het ook uit die noorde na die suide gestoom om ondervoede kinders uit Duitsland na Switserland te vervoer, en uit Switserland weer noordooswaarts met lewensmiddele vir die hongerlydendes in Wenen.
Die bond van Rooi Kruis-Verenigings
Stap vir stap is die aantal take van die Rooi Kruis - wat aanvanklik net gemoeid was met die “verbetering van die lot van gewondes en siekes in oorlog op land" - uitgebrei deur nuwe konvensies. Ander soorte oorlogvoering en die beskerming van die burgerlike bevolking is in die verdrae opgeneem.
Gewondes en siekes moet versorg word, skipbreukelinge gered, krygsgevangenes en geïnterneerdes mensliewend behandel en die burgerlike bevolking beskerm word. 'n Mylpaal was die verbod op gas- en bakteriologiese oorlogvoering. Die Bond van Rooi Kruis-Verenigings is op 5 Mei 1919 in Parys gestig deur afgevaardigdes van 26 nasionale Rooi Kruis-Verenigings. Die oprigting van hierdie wêreldbond van Rooi Kruis-Verenigings is te danke aan die versterking van die Rooi Kruis-gedagte tydens die Eerste Wêreldoorlog.
Die Suid-Afrikaanse Rooi Kruis-Vereniging
Die eerste Rooi Kruis-Vereniging in Suid-Afrika is in 1896 deur die Volksraad van die Zuid-Afrikaansche Republiek ingestel, en die volgende jaar het die organisasie in die destydse Oranje-Vrystaat tot stand gekom. Die S.A. Rooi Kruis-Vereniging word deur die Internasionale Rooi Kruis-Komitee erken as die Nasionale Rooi Kruis-Vereniging wat in Suid-Afrika en Nambië funksioneer. Hy is lid van die Bond van Rooi Kruis-Verenigings in Genève.
Die hoofdoelstellings van die S.A. Rooi Kruis-Vereniging is die aanmoediging en bevordering van beter gesondheid, die voorkoming van siekte en die versagting van lyding. Die Vereniging verlig nood in geval van landswye en ander ernstige rampe, bevorder noodhulpvoorligting, tuisverpleging en ambulanswerk en maak voorsiening vir gesondheidsonderwys, -onderrig en -dienste. Die Rooi Kruis-Vereniging organiseer en lei 'n vrywillige hulpkorps op met ambulans- en verpleeg afdelings van mans en vrouens, en het 'n verpligting teenoor die Regering om 200 opgeleide mans en 200 opgeleide vrouens te lewer indien nodig; ook word Junior Rooi Kruis-skakels onder skoolkinders georganiseer.
Hulp aan Angoliese vlugtelinge
Die vlugtelingprobleem wat in 1975 in die noorde van Namibië ontstaan het na die onafhanklikwording van Angola, het die Suid-Afrikaanse Rooi Kruis-Vereniging voor een van die grootste uitdaginge in sy geskiedenis te staan gebring.
Duisende vlugtelinge, blank en swart, het as gevolg van die burgeroorlog in Angola na Nambië gevlug, waar die owerheid inderhaas noodkampe moes inrig om die mense te huisves. Met die volle steun van die owerheid het die Rooi Kruis ingespring om die nood van hierdie mense te help verlig. ʼn Groot insamelingsveldtog is in die land en Namibië van stapel gestuur, waartoe alle bevolkingsgroepe mildelik bygedra het. Danksy hierdie insameling en hulp van onder meer die Internasionale Komitee van die Rooi Kruis kon hulp ter waarde van minstens R 500 000 aan die vlugtelinge verskaf word.
Vrywillige Hulpkorps
Die Vrywillige Hulpkorps is nog 'n vername onderafdeling van die Rooi Kruis. Tesame met die ambulansafdeling, wat uit mans bestaan, vorm die Rooi Kruis-Verplegingsdiens in Suid-Afrika die Vrywillige Hulpkorps. 'n Rooi Kruis-verpleegster moet ten volle opgelei wees in Rooi Kruis-metodes en -beginsels. Kragtens die Verdedigingswet het die S.A. Rooi Kruis 'n ooreenkoms met die Regering om opgeleide personeel in noodhulp en tuisverpleging in stand te hou, wat in enige noodtoestand beskikbaar sal wees om die militêre geneeskundige dienste aan te vul.
Eksterne skakels
| Wikimedia Commons bevat media in verband met Rooi Kruis. |
- Internasionale Rooi Kruis- en Rooi Halfmaanbeweging 12 Augustus 2007 op Wayback Machine (en) (fr) (es)
- Internasionale Rooi Kruis (ICRC) (en) (fr) (es)
- Internasionale Federasie van die Rooi Kruis- en die Rooi Halfmaanvereniging (IFRC) (en) (fr) (es)
- Our world. Your move. 21 Februarie 2009 op Wayback Machine (ICRC-IFRC) (en)
Bronnelys
- KENNIS, 1980, ISBN 079810824X, volume 2, bl. 368, 369